Texto original: ABANDONOS Y CERRAR LOS OJOS DE JOSÉ SANCHIS SINISTERRA
Abandonos y Cerrar
los ojos son dos de las piezas breves que forman parte de PERVERTIMENTO
Y OTROS GESTOS DE NADA de José Sanchis Sinisterra. Esta obra,
que se estrenó el 28 de abril de 1988, está dedicada a Samuel Beckett y en ella
se experimenta con los diferentes elementos de la teatralidad y de la puesta en
escena, así como con la figura del actor, del director, del personaje
dramático, y con los conceptos de tiempo y espacio. PERVERTIMENTO lo
componen una serie de textos "perversos" y divertidos, de ahí el
título, que buscan una nueva complicidad con el espectador.
El 6 de mayo de 2018 fue
dramatizada por el grupo de lecturas dramatizadas del Instituto Cervantes de
Atenas. Y las alumnas del curso de
Literatura Española e Hispanoamericana del Instituto Cervantes de Atenas
hicieron la traducción al griego de estas dos piezas breves: Abandonos
(Εγκατάλειψη) y Cerrar
los ojos (Να κλείνεις τα μάτια)
***
ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ
Χ. Ελα
τώρα, ζωντάνεψε,αντέδρασε. Μην στέκεσαι έτσι.
Υ. Ετσι; Πως;
Χ. Ετσι
εξουθενωμένη,καταπονημένη,αδρανής…
Υ. Σου φαίνομαι αδρανής;
Χ. Αδιάφορη,αναίσθητη
σαν κοιμισμένη.
Υ<<.Να
κοιμάσαι>>
Χ. Τίποτα δεν σε
επηρεάζει; Τίποτα δε σε κεντρίζει;
Υ.<<….ίσως
να ονειρεύεσαι>>.
Χ. Πρίν δεν
ήσουν έτσι. .Εσφυζες από ζωή.
Υ.v<<Και μ’ένα όνειρο…>>
Χ. Πρέπει να
γυρίσεις στα συγκαλά σου. Να βγεις απ’αυτή την απάθεια.
Υ.<<…..να
σκέφτεσαι πως δίνουμε τέλος…>>
Χ. Ξανακοίταξε τα
πράγματα όπως πρίν.
Υ. Πρίν από τι;
Χ. Ξαναβρές την επιθυμία,την όρεξη για ζωή,για δράση.
Υ. Πρίν από τι;
Χ. Πρίν.
Υ. Πρίν…πες το
ξανά.
Χ. Πρίν.
Υ. Ξανά.
Χ. Πρίν.
Υ. Ξανά.
Χ. Πρίν,
πρίν, πρίν…
Υ. Το
συνειδητοποιείς ;
Χ Ποιό;
Υ. Αυτή η λέξη
πρίν. Το συνειδητοποιείς ;
Χ.Ποιό;
Υ. Δεν σημαίνει
πια τίποτα: πρίν….
Χ.Πρίν.
Υ.Καταλαβαίνεις;
Χ.Δεν υπάρχει
τίποτα να καταλάβω. Πρόκειται για το να ζεις.
Υ.Να ζεις.
Χ.Ναι:να
ζεις…και άσε τις λέξεις ήσυχες.
Υ.Ησυχες;
Χ.Τις
στριφογυρίζεις ,τις αναμασάς δίχως σκοπό…μέχρι που τις αδειάζεις. Αυτό είναι
που σου συμβαίνει. Γι’αυτό
εγκαταλείπεσαι.
Υ.Αυτές είναι.
Χ.Τι;
Υ.Αυτές ,οι
λέξεις.Αυτές με εγκαταλείπουν.
Χ.Τι θέλεις να
πεις;
Υ.Μου έρχονται
υπάκουες, ψιθυρίζοντας,ζητώντας μου την άδεια να μπουν και να μείνουν. Εγώ τις
αφήνω να φωλιάσουν σαν αθώες μικρές προνύμφες,μεγαλώνουν στις κόχες του κορμίου
μου,τρέφονται με το αίμα μου, με τα όνειρα μου, μαθαίνουν να παίζουν με τα
πνευμόνια μου, ταξιδεύουν στην λέμφο μου, συνταιριάζονται,ζευγαρώνουν,προβάλουν
στα μάτια μου, στα χείλη μου,πηδούν ανάμεσα στα δαχτυλά μου,μου γαργαλάνε το
δέρμα,εισβάλουν στην μνήμη μου, μου την γεμίζουν με αντίλαλους,με μορφές, με αρώματα,μου την
επιστρέφουν ολόκληρη. Επειτα βγαίνουν στον αέρα, στον ήλιο,στον κόσμο, φτεροκοπούν
γύρω μου,πάνε κι έρχονται δίχως σταματημό, ρουφούν ανάμεσα στα πράγματα, βυθίζονται
φευγαλέα στους άλλους…..αλλά πάντα επιστρέφουν χορτασμένες στις φωλιές τους, Εγώ
τις ακούω να μουρμουρίζουν εκεί, να αφηγούνται τα μυστικά τους, να γελούν η να θλίβονται, να επινοούν
περιπέτειες η μάλλον να τις μεγαλοποιούν, κάποιες ψεύδονται ασύστολα, άλλες
μένουν σιωπηλές, συνεσταλμένες, δεν ξέρω πολύ καλά γιατί. Αλλά υπάρχουν και
εκείνες που γυρίζουν αργά, επιστρέφουν όταν κανείς δεν τις περιμένει, δημιουργώντας
μεγάλο σκάνδαλο, η μαινόμενες, η κατάπληκτες,η ενοχλημένες η εξουθενωμένες ,σαν
ναρχόντουσαν από πολύ μακριά,σαν νάχαν υποστεί κάποια παράξενη συνάντηση, κάποια
συνταρακτική εμπειρία…Και εγώ δεν τις καταλαβαίνω, αυτές δεν μου εξηγούν τίποτα
, αλλά αισθάνομαι ότι φέρουν άρρωστη καρδιά, είναι γεμάτες από
λύσσα,από φόβο, απόλυτα σάπιες, μίζερες,
μιάς και δεν είναι αυτό που ήσαν, ότι δεν αναγνωρίζονται μεταξύ τους, ότι
αποφεύγουν η μια την άλλη, δραπετεύουν η μια απ’την άλλη,αλληλοεπιτίθενται,επίσης,
επιχειρούν να καταστραφούν, να καταβροχθισθούν, να εξαφανιστούν και να εξαφανίσουν
και εμένα, ναι, να μου δηλητηριάσουν την ψυχή ,τα σπλάχνα ,τις πηγές της γλώσσας,την
ματιά….Και λίγο λίγο πετυχαίνουν το σκοπό τους. Η πανούκλα επεκτείνεται, κυριεύει
τις αρτηρίες, εισχωρεί στις πιο κρυφές κυψελιδες,ε ισβάλλει στα ούλα,μολύνει
τις επιθυμίες ,τα οστά,τις υποσχέσεις,τα
ονόματα,τις αντωνυμίες…Εξαπλώνεται σε όλα τα μέρη η υποψία, η αποθάρρυνση, η
γάγγραινα,ο πανικός. Και λέω εγώ, και αισθάνομαι μια σουβλιά,λέω γέφυρα, πρωινό,
και ακούγεται ένα κενό και λέω επανάσταση, και μυρίζει σαν κάτι πεθαμένο . Οι λέξεις μου αυτοκτονούν, υποκύπτουν στη
μόλυνση χωρίς την παραμικρή αντίσταση, ρίχνονται στην πυρά, στην τρέλλα, στο κενό…Ανοίγω το
λεξικό και δεν υπάρχουν πλέον, τίποτα άλλο παρά χιλιάδες μικρά φέρετρα. Σου
φαίνεται ότι μιλώ, ότι προφέρω λέξεις; Όχι,δεν είναι έτσι: αναμασάω τα πτώματα
τους και κατόπιν τα φτύνω.
Χ. Φτάνει.
Υ. Δεν είναι
λέξεις ζωντανές: είναι μονάχα τα πτώματά τους, καταλαβαίνεις; οστά,φτερά,λέπια,καβούκια,νύχια….Αυτά
είναι που φτύνω όταν μιλάω.
Χ. Φτάνει σε
παρακαλώ.
Υ. Και αυτές
που καταφέρνουν να επιζήσουν ,να γλυτώσουν από την μόλυνση, το βάζουν στα πόδια.
Με εγκαταλείπουν τελικά.
Χ. Πάψε.
Υ. Είναι αυτές
που με εγκαταλείπουν, μ’αφήνουν ακατοίκοιτη, έρημη, κοκκαλωμένη, πεθαμένη…
Χ. Για το όνομα
του Θεού.
Υ.Εξουθενωμένη
,ναι καταπονημένη, ναι,αδρανή…αδρανή.
Χ Εσύ το
θέλησες!.
Υ.Εσύ….άλλη
λέξη που με εγκαταλείπει.
==========================================
==========================================
ΝΑ ΚΛΕΙΝΕΙΣ ΤΑ ΜΑΤΙΑ
Για να φτάσεις στο βάθος του ζητήματος -και λέω βάθος και αισθάνομαι ότι δεν είναι αυτό, ότι αρχίζω άσχημα, και εξακολουθώ να είμαι φυλακισμένη σε λέξεις ανακριβείς, αλλά τι να κάνω-
Για να φτάσεις, λοιπόν,στο-ας πούμε-βάθος του ζητήματος…αν πρόκειται για ζήτημα και όχι για ένα απλό παιχνίδι, η για μια ιδιοτροπία, η μια απλή χίμαιρα η παραλογισμό…πρέπει να κλείσεις τα μάτια.
Να κλείσεις τα μάτια, ναι: να κατεβάσεις τα βλέφαρα, να τα κρατήσεις ενωμένα με την άκρη των κάτω βλ….Αλλά είναι βλακώδες να δίνω εξηγήσεις.
Όλος ο κόσμος ξέρει να κλείνει τα μάτια, είναι για άλλη μια φορά η νοσηρή απόλαυση να αραδειάζεις λέξεις και λέξεις, ανεξάρτητα απ’το αν χρειάζονται η όχι,λέξεις ανακριβείς, αχρείαστες, ακατάλληλες, άσχετες…Και τώρα ακριβώς το θέμα είναι να σιωπάς .
Να σιωπάς και να κλείνεις τα μάτια.
Και να αφήνεις τη σιωπή και την σκοτεινιά να αποκτούν σώμα, βάρος, μορφή,σ’αυτό τον δικό μας χρόνο,σ’αυτό τον χρόνο που μοιραζόμαστε.
Έτσι απλά.
Μονάχα σας ζητώ λοιπόν να κλείσετε τα μάτια.
Αυτό το φως που με τυλίγει, αυτό το σώμα που βλέπετε και που είναι δικό μου, είναι εδώ μονάχα για να εξαφανιστούν σε μια στιγμή από το οπτικό σας πεδίο, για να μην σβήσετε την πιο μικρή κίνηση για την οποία είστε ικανοί.
Το ίδιο όπως η φωνή μου και τα λόγια μου, δεν έχουν άλλο σκοπό παρά να αφήσουν πέρασμα στη σιωπή…Μια σιωπή διπλή, αφού θα είναι και τυφλή.
Και η κίνηση που θα δώσει το σύνθημα θα είναι δική μου, μία κίνηση ακόμη πιο απλή απ’ αυτή που σας ζητώ, θα μου είναι αρκετό να σταματήσω αυτό το μικρό παιχνίδι των χειλιών, των δοντιών, της γλώσσας, της αναπνοής….
Να κλείνεις το στόμα, τελικά, όπως λέγεται λαικά, σοφά.
Εσείς κλείνετε τα μάτια και εγώ κλείνω το στόμα.
Δεν υπάρχει λόγος να φοβάστε, θα είναι μια σύντομη σιωπή.
Αφού περάσει ένα λεπτό, περίπου, θα χτυπήσω αυτή το καμπανάκι και θα μπορέσετε να ανακτήσετε την ελευθερία.
Να αναδυθείτε στον ελεύθερο αέρα του βλέμματος, να ανοίξετε τα μάτια, να με δείτε.
Στη διάρκεια αυτού του λεπτού των σκιών δεν θα χάσετε τίποτα το ενδιαφέρον, εγώ δεν πρόκειται να κάνω τίποτα ,τίποτα δεν θα εμφανιστεί, κανένα αστείο καλύτερου η χειρότερου γούστου εκμεταλλευόμενη την αδυναμία σας.
Βέβαια τώρα, όπως στα παιδικά παραμύθια αν κάποιος δεν πληρεί την μαγική προυπόθεση…θα υποστείτε τις συνέπειες.
Και η λιγότερο σοβαρή θα είναι αναμφίβολα να μην έχετε φτάσει-ας πούμε- στο βάθος του ζητήματος..αν πρόκειται για κάποιο ζήτημα.
Όλα είναι ξεκάθαρα, έτσι. Καμία αμφιβολία ελπίζω.
Τότε, εμπρός, κλείστε τα μάτια, παρακαλώ.
***
Traducción al griego de Angelikí Patera, Stella Panagopoulou, Tina Dougali y Tatiana Basakou-Papageorgiou alumnas del curso de Literatura Española e Hispanoamericana del Instituto Cervantes de Atenas.
